SENİNLE BENİM ARAMDA

4 KASIM - 13 ARALIK

Zeren Göktan'ın “Seninle Benim Aramda / Between You and Me” başlıklı yeni kişisel sergisi 4 Kasım’da Pilot Galeri’de açılıyor.

Sergide, sanatçının son dönemde ürettiği “Kırık Beyaz” fotoğraf serisinden işler ve “Nasıl Var Olursun? Kendi Süpürgeni Nasıl Yaparsın? Nasıl Yok Olursun?” başlıklı enstalasyon çalışması yer alıyor.

Bu sergide ilk defa gösterilecek siyah beyaz fotoğraflardaki kadınlara biberonlar, çalı süpürgeleri, ağaçlar, şimşekler, kuru dikenler ve yabani otlar eşlik ediyor. Göktan, yabani otların ve dikenlerin arasında var olan ve yok olan kadınları bir dizi fotoğrafla betimlerken, kadının kendisiyle ve toplumla arasındaki ilişkisine; kuşaklar, mesafeler ve dönüşümler üzerinden odaklanıyor. Sanatçının fotoğraflarında kullandığı diken tomarları hem içgüdüsel bir koruma objesi olarak bir kalkan gibi belirmekte hem de karşısındakiyle kurulan ilişkinin çelişkileri ve karmaşıklığını temsil etmekte. Göktan, bu yinelenen imgeler aracılığıyla varlık ile yokluk, beden ile toprak, benlik ile toplum arasındaki kırılgan eşiklere işaret ediyor.

Zeren Göktan’ın mahrem olanla kolektif olanın arasında konumlanan ve bir bölümünü triptik olarak tasarladığı fotoğraflardan oluşan seri, şimşekten korunan bir kadın, ilk hayal kırıklığını yaşan kız çocuğu ve bir anneyle kuşaklar arası bir yolculuğa dönüşüyor. Bu fotoğraflar, birbirine karışmış dikenlerin içinde beliren ve yok olan kadınları da içine alıp, ışık saçan yıldızlara dönüşerek seyirciyi ağırlıyor. 

Sergide “Kırık Beyaz” serisinden yeni çalışmalarla bir araya gelen “Nasıl Var Olursun? Kendi Süpürgeni Nasıl Yaparsın? Nasıl Yok Olursun?” başlıklı enstalasyon, kamusal alanda görmeye alıştığımız ve kanıksadığımız, bidonlardan, tahta sopalardan ve çalı çırpıdan ibaret bir objenin zaten kendi içinde değişim ve geri dönüşüme açık bir nesne olarak var olmasından ilham alıyor.  “Kendi süpürgeni nasıl yaparsın” söylemi aslında kendi alternatif dünyalarımızı ve direnişimizi küçük bir jestle veya taktiksel düşünme biçimi olarak nasıl geliştirebiliriz, soluklanabileceğimiz alanları nasıl yaratabiliriz sorusunu ortaya koyuyor.

Göktan’ın eserlerinde kullandığı semboller, günlük yaşama kök salmış gündelik nesnelerle doğrudan ilişkilidir. Biberon, diken ve süpürge gibi öğeler; kadının yaşamı boyunca üstlendiği farklı rollerin, toplumsal beklentilerin ve direnç biçimlerinin birer yansıması olarak karşımıza çıkar. Fotoğraflardaki kadınlar, bu nesnelerle yalnızca çevrelenmez, aynı zamanda onları dönüştürerek kendi varoluşlarının bir parçası haline getirirler. Böylece, sıradan ve tanıdık olan, sanatçının bakışıyla ve pratiğiyle yeni anlam katmanları kazanır.

Sanatçının fotoğraflarında kadın figürleri ne erotize, ne de idealize edilir; aksine, kendi alanlarında, dikenlerin, süpürgelerin, yabani otların, yıldırımların arasında, kendi bakışlarını geri kazanan öznelere dönüşürler. Kadın bedeni artık seyredilen bir nesne değil, kendi bakışını kuran bir öznedir. Fotoğraflardaki figürler, biberonlar, süpürgeler, dikenler ve yabani otlar arasında hem görünür hem kayıptır; varlık ve yokluk arasında, ışık saçan bir varoluşla yer alırlar.

Bu pratik, 

Zeren Göktan’ın pratiği, kadın bedeninin tarih boyunca nasıl temsil edildiğini, nasıl görüldüğünü ve bu bakışın kimlere ait olduğunu sorgulayan bir alan açar. Onun işleri, yalnızca görsel bir yüzey değil, bakışın iktidarını yerinden eden bir düşünme biçimi sunar.

Sanatçının yeni sergisi “Seninle Benim Aramda”da (Between You and Me), bu bakış ilişkisi daha da karmaşıklaşır. Triptik biçiminde kurgulanan fotoğraflar, bir kadının bakışıyla diğerinin, yani izleyicinin bakışını iç içe geçirir. Göktan, görmenin tek yönlü bir eylem değil, ilişkisel bir alan olduğunu hatırlatır. Kadın figürlerinin çevresinde yer alan doğa unsurları, yıldırımlar, yabani otlar, dikenli dallar, birer metafor olmaktan çıkar, bakışın kendisine katılır.İşte, bu çoklu bakışın yarattığı alan, serginin başlığında da yankılanır: “Seninle Benim Aramda”. Burada bakış, artık bir sahiplenme ya da temsil aracı değildir; bir karşılaşma, bir birlikte var olma hâlidir. Göktan, bakışı bir güç göstergesinden çıkararak, direnç ile inceliğin, sessizlik ile görünürlüğün kesiştiği şiirsel bir zemine taşır.

Zeren Göktan’ın yeni sergisi “Seninle Benim Aramda”, 4 Kasım’dan itibaren Pilot Galeri’de görülebilir.